Edward Conze quả thật đA lAm được điều tưởng như khOng thể lAm được lA giới thiệu tổng quAt về lịch sử phAt triển của Phật giAo bằng một cAch ngắn gọn nhất cO thể được, mA vẫn thAu tOm được đầy đủ những gI cần thiết. Mặc dU bản thAn lA một Phật tử, Conze vẫn luOn giữ được khoảng cAch khAch quan cần thiết khi trInh bAy cAc vấn đề về lịch sử Phật giAo. Hơn thế nữa, ngay khi đề cập đến cAc bộ phAi khAc nhau, Ong cũng khOng bao giờ để cho ngOi bUt của mInh nghiEng về theo những khuynh hướng tư tưởng mA mInh đA chọn. VA đAy chInh lA yếu tố đA tạo được sự tin cậy cần thiết cho một tAc phẩm cO tInh cAch sử học như thế nAy. Conze cũng tạo được cho tập sAch của mInh một cấu trUc rất chặt chẽ. Mặc dU với những sự kiện khA dAy đặc diễn ra trong hơn 2.500 năm mA chỉ với khOng đầy 150 trang sAch Anh ngữ, Ong đA khOng lAm cho người đọc phải choAng ngợp bởi sự dồn nEn của chUng. Bằng một sự liEn kết khEo lEo, Ong đA trInh bAy tất cả theo một cAch khAi quAt nhất mA vẫn bao hAm được những chi tiết cốt lOi cần thiết nhất. Trong một chừng mực nAo đO, tOi cO cảm giAc liEn tưởng nghệ thuật trInh bAy của Ong như những nEt chấm phA độc đAo của một nhA danh họa thủy mặc. Nhưng lịch sử phAt triển của một tOn giAo, nhất lA khi tOn giAo ấy lA Phật giAo, khOng thể chỉ bao gồm những sự kiện, mA điều cần thiết vA thậm chI cOn quan trọng hơn nữa chInh lA cAc khuynh hướng tư tưởng với sự hInh thAnh vA phAt triển của chUng. VA việc trInh bAy ngắn gọn những vấn đề vO cUng phức tạp, đa dạng, đOi khi rất trừu tượng nAy thật khOng dễ dAng chUt nAo. Người viết nếu khOng nắm vững tất cả mọi vấn đề vA tuAn theo một phương phAp trInh bAy hết sức khoa học, thI chắc chắn sẽ khOng trAnh được sự lạc lối trong khu rừng tư tưởng đầy bI ẩn của Phật giAo. Conze đA lAm được điều khO lAm, vA thậm chI cOn lAm rất tốt, khi Ong giới thiệu hầu như tất cả những khuynh hướng tư tưởng lớn khAc nhau trong Phật giAo, vA nEu lEn được sự khAc biệt cơ bản nhất của chUng. | Lược sử Phật giáo by Edward Conze, Paperback | Indigo Chapters